کرونا منجی بن‌بست سیاسی اسرائیل خواهد شد؟

تلاش‌ها از دو سو برای تشکیل کابینه آغاز شده است. نتانیاهو باید 3 کرسی به جمع ائتلاف خود اضافه کند و از سوی دیگر گانتز باید بتواند اعراب و لیبرمن را راضی کند در یک دولت مشترک ائتلاف نمایند. در این حالت سناریوهایی مطرح است که در ادامه بررسی خواهیم کرد:
 
1-    حذف نتانیاهو خارج از گوی انتخابات

یکی از تلاش‌هایی که رقبای نتانیاهو در ماه‌های اخیر دنبال کرده‌اند، حذف وی در خارج از صندوق و رقابت انتخاباتی به‌واسطه در جریان بودن پرونده‌های قضایی اوست. دو ماه پیش بود که نتانیاهو به‌صورت رسمی به دریافت رشوه و سوءاستفاده از اعتماد عمومی متهم شد. این برای نخستین بار است که دادستان اسرائیل علیه یک نخست‌وزیر مستقر اعلام جرم می‌کند. ذکر این نکته ضروری است که اصلی‌ترین و جنجالی‌ترین فساد و اتهام نتانیاهو که به پرونده 3000 معروف است در این اعلام جرم، آورده نشده است. پرونده 3000 مربوط به خرید سه زیردریایی از آلمان است که جنجال زیادی به راه انداخت. در این پرونده نتانیاهو به پرداخت رشوه برای خرید زیردریایی و قربانی کردن امنیت ملی اسرائیل متهم است.

بر اساس این اتهامی که دادستان برای نتانیاهو صادر کرده است قرار بود  (17 مارس) دادگاه او برگزار شود. وکلای بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر موقت رژیم صهیونیستی خواستار تعویق زمان دادگاهی او شده‌اند.
هرچند ابتدا این درخواست از سوی دادگاه اسرائیل لغو شد، اما دو روز مانده به برگزاری دادگاه، به بهانه کرونا برگزاری آن به خردادماه موکول شد و باری دیگر نتانیاهو از این مسئله فرار کرد.

در همین راستا رقبای نتانیاهو از دادگاه عالی صهیونیستی درخواست ممانعت از تشکیل دولت توسط نتانیاهو را رسماً ارائه کردند. فعالان مدنی با ارائه دادخواستی به دادگاه عالی رژیم صهیونیستی خواستار جلوگیری از تشکیل دولت آینده توسط نتانیاهو به سبب پرونده‌های فساد او شده بودند.

شبکه 7 تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد که این جنبش در دادخواست خود آورده است که نباید یک فرد متهم به فساد (نتانیاهو) دولت آینده این رژیم را تشکیل دهد. اما دادگاه عالی رژیم صهیونیستی درخواست ارائه‌شده در رابطه با ممانعت از مبادرت بنیامین نتانیاهو به تشکیل دولت آینده را نپذیرفت.

هم‌چنین گفتنی است که نتانیاهو به دنبال عبور از وضعیت کنونی و دادگاه‌هاست؛ هرچند دولتی نتواند تشکیل دهد. زیرا در این حالت وی حدود شش ماه دیگر هم نخست وزیرخواهد شد و فرصت دارد در انتخابات چهارم بخت خود را بیازماید.

 لیبرمن معتقد است نتانیاهو نه خواهان کابینه اضطراری است و نه کابینه وحدت ملی. او تنها به دنبال ۲ چیز است: تغییر قانون پایه به‌منظور کاهش اختیارات دادستان و کسب مصونیت قضایی. باید دید جنگ حقوقی میان مخالفان و موافقان نتانیاهو در میانه دادگاه عالی اسرائیل به کجا خواهد رسید.
 
2-    ائتلاف مصلحتی کرونایی و کوتاه‌مدت اعراب، گانتز و لیبرمن
یکی دیگر از سناریوهایی که در فضای سیاسی اسرائیل در حال مطرح‌شدن است، ائتلاف غیرواقعی اعراب است. بدین‌صورت که اعراب برای شکست نتانیاهو به کابینه ائتلافی گانتز رأی دهند تا اکثریت را کسب کند اما آنان وزیری نداشته باشند.

همان‌گونه که گفته شد لیبرمن در دو انتخابات پیشین با عدم توافق بر سر حضور اعراب باعث تداوم بن‌بست سیاسی شده بود. این بار که اعراب 15 کرسی هم ‌کسب کرده‌اند و سومین حزب انتخابات هم شده‌اند، مخالفت‌ها با آنان در جریان چپ و رقیبان نتانیاهو تمامی ندارد.

«اورلی لیوی ابو کسیس» رهبر حزب صهیونیستی گیشر اعلام کرد که در دولت جدید رژیم صهیونیستی در صورتی که تحت حمایت لیست مشترک عربی باشد، مشارکت نخواهد کرد.

شبکه عبری زبان کان اعلام کرد که مخالفت حزب گیشر با مشارکت در دولتی که تحت حمایت لیست مشترک عربی باشد، احتمال تشکیل دولت اقلیت چپ‌گرا به نخست‌وزیری بنی گانتز را کاهش می‌دهد.

این شبکه افزود که تصمیم رهبر حزب گیشر جناح چپ را شوکه کرده است، به ویژه اینکه برخی احزاب عربی هم از آمادگی خود برای مشارکت در دولت آینده به نخست وزیری گانتز و همراهی لیبرمن خبر داده بودند. گفتنی است مثلث کار- گیشر و مرتص 7 کرسی کسب کرده‌اند.

مانع وجود اعراب و فشار سیاسی اجتماعی بر احزاب اسرائیلی برای عدم ائتلاف با آنان، بن‌بست سیاسی در اسرائیل را بسیار پر چالش کرده است. به‌طوری که نخستین نشست مشترک نمایندگان فهرست مشترک عربی به ریاست احمد طیبی و حزب آبی و سفید به ریاست آوی نیصنکورن برگزار شد. عدم حضور شخص گانتز در این نشست نتیجه فشارهای افکار عمومی و مخالفت‌های درون جناحی و طعنه‌های گزنده نتانیاهو بر ضد بنی گانتز بود.

نمونه‌ای از این فشارها توئیت پسرجنجالی نتانیاهو بود. یائیر نتانیاهو با انتشار این پوستر از آویگدور لیبرمن، مدعی شده که لیبرمن در صورت ائتلاف با گانتز و احزاب عربی به منظور تشکیل کابینه آتی، عملاً اسرائیل را به کشور فلسطینیان مبدل خواهد کرد. یائیر در پوستر حاضر ضمن تغییر نام حزب لیبرمن به "فلسطین خانه ما" شعار"آری به کشور شریعت (اسلامی) و نه به کشور هلاخاه (شریعت یهود)" را به عنوان خط‌مشی حزبی لیبرمن معرفی کرده است.

اما سناریوی جدیدی که شاهد هستیم، تلاش برای تشکیل ائتلاف وحدت ملی با حضور همه احزاب برای عبور از شرایط کنونی است. با رسیدن کرونا به ارتش اسرائیل و مبتلا شدن بیش از هزار اسرائیلی به این ویروس مشکوک و عجیب، نگرانی هایی در سرزمین های اشغالی به وجود آمده است.

 لیبرمن در گفتگو با شبکه 12 تلویزیون رژیم صهیونیستی بر ضرورت تشکیل هرچه سریع تر دولت به منظور مقابله با کرونا و پیامدهای اقتصادی آن تاکید کرد و یکه تازی نتانیاهو در اتخاذ تصمیمات در این باره را به شدت مورد انتقاد قرار داد. وی عنوان کرد که اولین بخشی که بدون هیچ علتی فلج خواهد شد، اقتصاد رژیم صهیونیستی خواهد بود و اوضاع اقتصادی این رژیم از زمان جنگ اکتبر 1973 تاکنون هرگز تا به این اندازه بد نبوده است.

آویگدور لیبرمن خاطر نشان کرد که بیانیه صادره از دفتر نخست وزیری در رابطه با کرونا، موجب ایجاد وضعیتی از نگرانی و بلاتکلیفی شده و نمی توان اینگونه پیش رفت، همانگونه که چین بر کرونا پیروز شد، ما نیز پیروز خواهیم شد.

لیبرمن در رابطه با سیاست های دولت رژیم صهیونیستی برای مقابله با کرونا هم افزود که نتانیاهو نمی تواند مائو تسه تونگ (اولین رئیس جمهوری جمهوری خلق چین) باشد، کابینه امنیتی و دولت انتقالی تعطیل هستند و او به تنهایی در حال تصمیم گیری است و تمامی اختیارا را به خود داده است.

وی اظهار داشت که نتانیاهو از بحران کرونا برای زیر پا گذاشتن عملیات سیاسی استفاده می کند و او به یاد ندارد که رژیم صهیونیستی تاکنون دست به چنین کارهایی علیه شهروندان خود زده باشد ـ ردیابی افراد مبتلا به کرونا از طریق تلفن همراه توسط نیروهای شاباک بدون موافقت کنست.

 

آویگدور لیبرمن بار دیگر نتانیاهو و بنی گانتز رهبر ائتلاف آبی سفید را به تشکیل دولت وحدت فراخواند و تاکید کرد که آماده است تا بدون توجه به اینکه کدامیک می خواهد نخست وزیر باشد، در این دولت مشارکت داشته باشد.

در کنار عقب نشینی لیبرمن برای عبور از شرایط ویژه کرونا و اذعان به تشکیل کابینه اضطراری با حضور نتایناهو، تلاش های فراوانی هم میان گانتز و نتانیاهو در جریان است. به گونه ای که نتانیاهو در خبری اعلام کرد با «بنی گانتز»، رئیس ائتلاف آبی و سفید بر سر تشکیل «کابینه فراگیر» به توافق رسیده است و روزنامه هاآرتص هم نوشت طبق این توافق بنی گانتز بعد از یک سال و نیم جایگزین بنیامین نتانیاهو خواهد شد. 

 

اما بلافاصله بعد از مصاحبه نتانیاهو، گانتز در یک پیام توئیتری نوشت: «کسی که به دنبال کابینه فراگیر است با اولتیماتوم کار نمی‌کند، به درز سوگیرانه اخبار روی نمی‌آورد و به دموکراسی و شهروندان آسیب نمی‌زند.» نتانیاهو امیدوار است این بار کرونا بن بست سیاسی را پایان دهد، بدون آنکه وی به اختیار یا با حکم قضایی بعد 12 سال نخست وزیری را ترک کرده باشد.

محمد محسن فایضی- کارشناس فلسطین